کنید در امریکاست؛ شما از اینجا به او فحاشی می‌کنید یا غیبتش را می‌کنید؛ اینجا که این زبان اینقدر دراز شده است، در آنجا صورتش این است که همین زبان دراز می‌شود تا آنجا از رویش عبور می‌کنند! در حدیث است این زبان درازی اینجا، آنجا صورت دارد. این شکنجه‌های ناجوانمردانه‌ای که به جوانهای ما کردند، هر شکنجه صورت دارد آنجا. هر داغی که کردند داغ می‌شوند آنجا، همین عملْ آنجا صورت پیدا می‌کند. همین عملْ شکنجه می‌شود آنجا.
این اعمال انسانی که شما کردید و در یک موقعی بود که همه در زجر و در شکنجه بودند و شما یک همچو عمل انسانی کردید و آنها را برای معالجه بردید، (1) همین در آنجا صورت دارد، همین عمل شما یک صورتی در ماورای طبیعت دارد، که ما ماورای طبیعت را حالا نمی‌توانیم بفهمیم، انبیا می‌فهمیدند و خدای تبارک و تعالی اطلاع داده است. پس شما هر کاری که انجام بدهید و ما هر کاری که انجام بدهیم، چه کار خوب و چه کار بد، همان را خواهیم دید. اینطور نیست که مخفی بشود از جایی از کسی. خود عملی که انجام می‌دهیم، در آنجا متحقق می‌شود ملکات انسان. یکی هست که ملکه خوب دارد یکی هست که ملکه زشت دارد؛ ملکه بد دارد. همین ملکات در آنجا یک تجسمی دارد؛ تحققی دارد. در نفس انسان ملکه است. ملکه خیانت. اصلْ مثل اینکه طبیعتش طبیعت خائن است. در اینجا انسان ابتدا که به دنیا می‌آید، همه چیز در انسان به طور استعداد هست. یعنی تحقق ندارد، اما قابل است.
فضایل و رذایل اخلاقی در انسان
این بچه‌ای که به دنیا می‌آید قابل است که ملکات صالحه پیدا کند، و قابل است که ملکات رذیله. اگر سعی کرد در آن طرف ملکات رذیله، کم کم اینها تحقق پیدا می‌کنند و باطنِ ذات انسان یک موجود رذل می‌شود. گاهی انسان کارهایی می‌کند که مناسب با یک جور حیوانی است، درندگی دارد، ولو درندگی لفظی هم باشد که مردم را با