مى‌طلبى، يا در كارها چيزى كه در نظر نيست خدا [است‌]؟
- شرح چهل حديث؛ ص ۷۴- ۷۵*** پسرم! مجاهده كن كه دل را به خدا بسپارى و مؤثّرى را جز او ندانى، مگر نه عامّه مسلمانان متعبّد، شبانه روزى چندين مرتبه نماز مى‌خوانند و نماز سرشار از توحيد و معارف الهى است و شبانه روزى چندين مرتبه إيّاك نعبد و إيّاك نستعين مى‌گويند و عبادت و اعانت را خاص خدا در بيان مى‌كنند، ولى جز مؤمنان به حق و خاصّان خدا، ديگران براى هر دانشمند و قدرتمند و ثروتمند كُرنش مى‌كنند و گاهى بالاتر از آنچه براى معبود مى‌كنند، و از هر كس استمداد مى‌نمايند و استعانت مى‌جويند و به هر حشيش براى رسيدن به آمال شيطانى تشبث مى‌نمايند و غفلت از قدرت حق دارند.
بنا بر اين احتمال كه مورد خطابْ كسانى باشند كه ايمان به قلب آنها رسيده باشد، (۱) امر به تقوا به اينان با احتمال اول فرقها دارد. اين تقوا، تقواى از اعمال ناشايسته نيست، تقواى از توجه به غير است، تقواى از استمداد و عبوديت غير حق است، تقواى از راه دادنِ غير او- جلّ و علا- به قلب است، تقواى از اتكال و اعتماد به غير خداست. آنچه مى‌بينى همه ما و مثل ما بدان مبتلا است و آنچه باعث خوف من و تو از شايعه‌ها و

(۱)- اشاره است به آيه ۱۸ از سوره حشر: يَأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ (اى مؤمنان، خداترس شويد و هر كس بنگرد تا چه عملى براى فرداى خود پيش مى‌فرستد و از خدا بترسيد. همانا او به آنچه انجام مى‌دهيد آگاه است).