و اولاده المعصومين- فرمايد: و كَمالُ التَّوْحيدِ نَفْىُ الصّفاتِ عَنْه؛ (۱) زيرا كه صفت را وجهه غيريّت و كثرت است؛ و اين توجّه به كثرت -و لو كثرت اسمايى- از سراير توحيد و حقايق تجريد بعيد است؛ و لهذا شايد سرّ خطيئه آدم -عليه السلام- توجّه به كثرت اسمايى است كه روحِ شجره منهيّه است.
تحقيق عرفانى‌
بدان كه اهل ظاهر در نكته ذكر نعبد و نستعين به صيغه متكلّم مع الغير، با آنكه عابد واحد است، نكاتى گفته‌اند.
از آن جمله آنكه عابد را حيله‌اى شرعيّه به نظر رسيده كه به وسيله آن، عبادتش مقبول درگاه حق تعالى افتد؛ و آن، آن است كه عبادت خود را در ضمن عبادت ساير مخلوق، كه از جمله آنهاست كمّل از اوليا كه حق تعالى عبادت آنها را قبول مى‌فرمايد، تقديم بارگاه قدس و دستگاه رحمت كند تا به اين وسيله عبادت او نيز ضمناً قبول شود؛ زيرا كه از عادتِ كريم نيست كه تبعّض صفقه كند.
و از آن جمله آنكه چون تشريع نماز در اول امر به جماعت بوده، از اين جهت به لفظ جمع ادا شده؛ و ما در سرّ جملى اذان و اقامه، نكته‌اى گفتيم كه از آن، كشف اين سرّ تا اندازه‌اى مى‌شود؛ و آن، آن است كه اذان اعلان قواى ملكيّه و ملكوتيّه سالك است براى حضور در محضر؛ و اقامه بپاداشتن آنهاست در حضور؛ و چون سالك قواى ملكيّه و ملكوتيّه خود را در محضر حاضر نمود و قلب كه پيشواى آنهاست به سمت امامت‌

(۱)- كمال توحيد، عبارت است از نفى صفات از او؛ اصول كافى؛ ج ۱: كتاب التوحيد؛ ص ۱۴۰، ح ۶.