نقش مردم در نظامهای پیشین و نظام اسلامی
من وقتی که متصدیان امور ایران را، همه، چه آنهایی که در خارج هستند، چه اینهایی که در داخل هستند، می‌بینم و مقایسه می‌کنم با متصدیان امور در سابق، زمان قاجار، من آن وقت هم یادم هست و زمان رضاشاه و زمان شاه و اینها، احساس می‌کنم که واقعاً یک تحول عظیمی پیدا شده است در ایران، یعنی کار از دست قلدرها به دست ملت افتاده است، آنهایی که از خود ملت‌اند. در سابق در هیچ امری از امور، ملت دخالت یاگذاشتند بکند یا از باب اینکه می‌دید از بس فساد هست در کار، نمی‌کردند. فرض کنید که در انتخابات که حق ملت است - انتخابات - یا مردم اصلاً متوجه نبودند که مسئله انتخابات چی هست. اصلاً توجه به این معانی خیلی نداشتند از باب اینکه مردم را به بازی گرفتند، در زمان قاجار یک عده از خانهایی که در اطراف بودند از مالکین و از متنفذین، آنها بودند که قبضه می‌کردند. در زمان رضاشاه که دیگر شاه و هرچه بود اینها بودند؛ مجالی برای مردم اصلش نبود. این در انتخاباتی که حق مردم بود، در سایر امور که دیگر مردم آن قدرها خودشان حق قائل نبودند. با اینکه آن هم حق آنها بود اصلاً دخالت نداشتند. مثلاً یک حکومتی می‌رفت در یک جایی هر کاری دلش می‌خواست می‌کرد، هر فسادی می‌کرد صدای مردم به جایی نمی‌رسید و در بعضی از اوقات این طور بود که آن مثلاً صدر اعظمی که آنجا، آن نخست وزیری که آن وقت بود، آن زمان هم خصوصاً