است؛ ارتشْ ارتشِ انگلی بوده است، دیگران او را هدایت می‌کردند؛ و همه چیزها به طور شکست خورده و منهدم باقی مانده است. شما وارث یک مملکت ویرانه هستید که باید به همت شما و سایر اقشار، این ویرانه دوباره از سر، سازندگی پیدا کند.
مشارکت مردم برای بازسازی
اول توقع این نیست البته، و نباید توقع این باشد که به طور اعجاز یکشبه همه امور اصلاح بشود. انهدام آسان است: یک سیل می‌آید یک شهر را خراب می‌کند؛ یک زلزله می‌آید یک شهر را ویران می‌کند؛ لکن ساختن آن شهر بعد مشکل است. البته الآن توقعات خیلی زیاد است؛ هر روز توقعات زیادی هست که‌روی این معناست که توجه به این نکردند که پنجاه سال، بیشتر از پنجاه سال رنج کشیدند و صبر کردند، حالا می‌خواهند که همین رنجهای پنجاه ساله با یک شب یا با یک ماه ترمیم بشود! این امری است غیرممکن. باید ما همه به هم دست بدهیم و شما آقایان محترم مردم را موعظه کنید؛ و مردم همه با هم دست به هم بدهند و این ویرانه را بسازند. دولت تنها نمی‌تواند این کار را بکند؛ یک طایفه نمی‌توانند این کار را بکنند برای اینکه خرابی آنطور نیست که یک جا باشد تا یک قوه بتواند. الآن همه اوضاع به هم ریخته است و محتاج به این است که همه با هم از این به بعد - همه با هم - در ساختن این خرابه شرکت بکنید. باید شما آقایان در مساجد، در محافل عمومی مردم را متوجه بکنید که الآن همه شما مکلف بر این هستید که در این ساختمان شرکت بکنید، هرکس به هر مقدار که می‌تواند.
ضرورت احیای کشاورزی
الآن زراعت ما و کشاورزی ما بکلی منهدم است. و باید آقایان توصیه بکنند در مجالسشان، در مساجدشان توصیه بکنند، اشخاص بفرستند به اطراف که مردم را آگاه کنند که کشت و زرع بکنند که احتیاجمان از خارج برطرف بشود. مملکت ایران که یک ناحیه‌اش ممکن بود برای تمام ایران کافی باشد، مثلاً آذربایجان اگر چنانچه کشت بشود ممکن بود برای ایران کافی باشد، حالا همه چیزش از خارج می‌آید. یعنی این‌