توطئه استعمار، تفرقه بین اقشار ملت
من از جهتی باید اظهار تأسف بکنم، و از جهتی باید اظهار شادمانی. آنکه موجب اظهار تأسف است این است که طبقات ملت ایران به واسطه فعالیتهای اجانب همچو از هم دور شدند که ما در تمام عمر مواجه با این وجوه کریمه نشدیم؛ و هر کدام- هر صنفی- در یک طرف واقع شدند: دانشگاهی در یک طرف بود، روحانی در یک طرف بود، قضات دادگستری در یک طرف بودند، علمای روحانی در یک طرف بودند، و وکلای دادگستری همین طور. و این دستی بود که از اجانب در این مملکت فعالیت می‌کرد.
مطالعات کارشناسهای استعمار
کارشناسهای آنها که از سابق الایام مطالعه کردند این ممالک شرق را و زمینهای اینجا را، وجب به وجب رفتند و گردش کردند و چیزهای مادی که در آن بوده است کشف کردند. روحیات ما و طوایف ما را و آن چیزهایی که ما به آنها مُتمسّکیم، اینها را مطالعه کردند. بر اثر مطالعه‌ای که اینها کردند یافتند که اگر مذهب در بین این مردم باشد و همه تحت یک لوا باشند، نمی‌توانند بر اینها غلبه کنند و این خزاین را ببرند؛ و کوشش کردند اینها برای اینکه تضعیف کنند مذاهب را، و اصل مذهب را بگویند که اینها چیزهایی بودند که قدرتمندها درست کردند؛ اینها افیون جامعه است! اصل دیانتْ افیون جامعه‌

است! و این برای این بود که می‌خواستند که مذهب را در نظر مردم و در نظر روشنفکرها نازل کنند، و از دست بدهند اینها اعتصام به مذهب را. در صورتی که کسی که به تاریخ انبیا توجه بکند، می‌بیند که انبیا از توده‌ها درآمدند و حمله کردند به قدرتمندها. از بین همین توده‌ها. حضرت موسی یک شبانی بود با یک عصا، از همین توده‌ها، بر ضد فرعون قیام کرد تا آنجا که رساند. پیغمبر خودمان که تاریخش نزدیک است، و همه آقایان لابد می‌دانند، این یک شخصی بود که از همین توده‌ها و جمعیتها بود و با همینها بود؛ و از بدو بعثت تا آخر با قدرتمندها و باغدارها و مُکنَت دارها و سرمایه دارها همیشه در جدال بود. پیغمبرها از این توده‌ها بودند و قدرتمندها را می‌ترساندند، نه از قدرتمندها بودند برای اینکه توده‌ها را [خام‌] بکنند. این یک مطلبی است که واضح است لکن دست تبلیغات اجانب خیلی قوی است.
توطئه جدایی مردم از روحانیت
از آن طرف دیدند که خوب بین خود اقشار ملت، اگر اینها با هم متحد باشند، باز هم آن منافعی که می‌خواهیم ببریم نمی‌توانیم ببریم؛ بین اقشار این ملت ما اختلاف بیندازیم. اول متوجه شدند به روحانیت. در زمان رضا خان - اگر کسی یادش باشد، آقایان هر کدام یادشان باشد - همچو روحانیت را کوبیدند که دیگر نه خطیبی برای ما گذاشتند نه امام جماعتی، تمام را کوبیدند. نه مجلسی، مجلس خطابه‌ای برای ما ماند. و در بین ملت آنطور اینها را ذلیل کردند که حتی شوفرها ملاها را به اتومبیلها گاهی نمی‌نشاندند، می‌گفتند نمی‌نشانیمت در اتومبیل! ملا را نمی‌نشانیم در اتومبیل. تضعیف کردند روحانیت را. از یک طرف اختلاف بین احزاب درست کردند؛ و این هم یک راه اختلافی شد که اینها به سرِ هم زدند، و این هم یک بساطی شد. دانشگاهی را با دانشگاه‌های ما (1) از هم جدا کردند. آنها اینها را یکجور طرد می‌کردند، اینها آنها را یکجور طرد می‌کردند. و اینها که تفصیلش زیاد است و من هم حالم مقتضی نیست. خود

آقایان باید متوجه باشند که همه اینها عواملی بود که این ملت، که باید یکپارچه در تحت یک لوا ملیت خودشان را حفظ کنند، این یکپارچگی را از اینها بگیرند و اینها را با هم مختلف کنند، بلکه دشمن کنند با هم. این جهتی است که موجب تأسف است. و لهذا قبل از این نهضت، ما هیچ وقت با شما آقایان مواجه نبودیم، و با یک طایفه دیگر مواجه بودیم.
آنچه اسباب خوشحالی است این است که این نهضت اسلامی ایران موجب شد که این اختلافات رو به نقصان گذاشت و رو به نابودی. دانشگاه با دانشجویان دینی ما با هم شدند. الآن این مجلسی که از آقایان قضات و آقایان وکلای دادگستری هست، هیچ وقت برای ما نبوده است. حالا ما با شما مواجهیم و درددلها را با شما می‌خواهیم بکنیم. ما زیاد درددل داریم آقا. و آن درددلی است که شماها دارید.
گذری به نیم قرن خیانت
ما پنجاه سال است که هیچ چیز آزاد نداشتیم. همه شما می‌دانید، از آن وقتی که رضا شاه آمد تا الآنی که من اینجا نشسته‌ام، ما غیر از اینکه حالا - اخیراً شده است - ما هیچ چیز آزاد نداشتیم. نه مطبوعات آزاد داشتیم، نه یک دادگستری مستقل داشتیم، نه یک کانون وکلای مستقل. همه‌اش آنها تصرف داشتند. نه یک دانشگاه داشتیم، نه می‌توانستند جوانهای ما را تربیت صحیح بکنند ... اینها را عقب نگه داشتند. فرهنگ ما یک فرهنگی است که برمی‌‌گرداند بچه‌های ما را به طرف عقب. یک باب مفصلی است اینکه راجع به فرهنگ، اینها چه کردند.
از آن طرف، مراکزی که برای فحشا درست کردند در تمام کشور، خصوصاً در تهران. این همه مراکز فحشا در تهران و اطراف تهران درست شد. جوانهای ما را کشیدند به این مراکز، و در آن مراکز این نیروی انسانی ما را از بین بردند. از آن طرف، اقتصاد ما را به آنطور که می‌بینید رساندند. کشاورزی ما را آنطور که ملاحظه می‌کنید عقب بردند و از بین بردند. و همه چیز ما الآن از بین رفته است. از آن طرف، ارتش ما یک ارتشی است که‌

مستشارهای امریکایی و مستشارهای اسرائیلی بر آن حکومت می‌کند. اینها مصیبتهایی است برای این مملکت و برای ما.
آمال ملت ایران
این ملت الآن ایستاده است و می‌گوید که ما می‌خواهیم آزاد باشیم. این یکی از حقوق بشر است - که همه عالَم این معنا را قائلند - و می‌گویند ما می‌خواهیم مستقل باشیم. این هم یکی از حقوقی است که هر کسی سرنوشت خودش باید دست خودش باشد. و می‌گویند ما یک حکومت عدل می‌خواهیم، حکومت عدل اسلامی می‌خواهیم. این هم آرزوی هر آدمی است که یک حاکمی باشد برای آن حکومت بکند که بعد از چند وقتی جیبهایش را پر نکند و از این مرز برود! شما ملاحظه بکنید که بعد از سی و هفت سال که این آدم حکومت داشته است در اینجا، حکومت غیرقانونی داشته در اینجا، چقدر اینها از منافع ما بردند و خوردند و از بین بردند. الآن بانکهای امریکا و انگلستان و سوئیس و کذا پر است از مالهای ملت ما که به دست اینها ثبت شده است، در اسم اینها ثبت شده است. و ما امیدواریم که یکوقت دادگستری ما به عرض ملت برسد و محاکمه کند این آدم را. اگر شد بخواهیم او را در اینجا و محاکمه‌اش کنیم. از او بگیریم و اگر این معنا نشد، محاکمه غیابی کنیم و اموالش را توقیف کنیم در بانکهایی که هست.
بسیج همگانی برای یاری نهضت
لکن شما آقایان بدانید که اینها رفتند و یک مملکت خراب برای ما گذاشتند. یک مملکت که همه چیزش ریخته است. هر جا دست بگذارید فساد هست. و خیال کنید که این با یک سال دو سال، و با یک قشر دو قشر بشود تعمیر کرد، نمی‌شود. برای همه ما الآن تکلیف است که اولاً راجع به این نهضتی که شده است و تا حالا این نتایج را داشته، و ما امیدواریم تا آخر برسد، بر همه ماست که کمک کنیم به این نهضت. شما اهل قلم هستید بنویسید، بحث کنید - عرض می‌کنم - صحبت بکنید، تبلیغات بکنید، این نهضت را بزرگ کنید، پشتیبانی کنید، از این دولت پشتیبانی کنید، اظهار کنید، در روزنامه‌ها اعلام‌

کنید. و بعد هم که ان شاء الله یک دولت حقی برقرار شد، آن وقت باید همه بنشینیم و مع الأسف یک خرابه را بسازیم! این مملکت را اینها خراب کردند و رفتند و خوردند و بردند، و حالا باید شما و ما همه دست به دست هم بدهیم و این مملکت را از سر بسازیم. باید ما مثل زلزله‌ای که آمده است، باید بسازیم از سر. ان شاء الله امیدوارم که خداوند این قشرها را همه را به هم نزدیک کند. نه من به شما بدبین باشم و نیستم، و نه شما به ما بدبین باشید و ان شاء الله نیستید. خداوند همه شما را توفیق بدهد، تأیید کند. متشکرم از اینکه تشریف آوردید.