بچاپند.
می‌آییم سراغ روحانیون که ببینیم که آیا اینها درباری‌اند؟ اینها را انگلیسها درست کردند که مردم را خواب کنند و آنها بچاپند؟ این قیامهایی که در این صد سال شده است از کی بوده؟ چند قیام در این صد سال؟ کی رأس اینها بوده؟ قیام تنباکو مرحوم میرزا بود. قیام مشروطه از نجف آقایان نجف، از ایران علمای ایران ایجاد کردند. این چند قیامی که ما شاهدش بودیم همه از علما بود. علمای اصفهان قیام کردند. رأسشان مرحوم حاج آقا نورالله - رحمة الله - بود. علمای تبریز قیام کردند. علمای مشهد قیام کردند. یک وقت مرحوم آقای قمی (1) خودش تنها پا شد راه افتاد آمد - که من تهران بودم - ایشان [به‌] حضرت عبدالعظیم آمدند و ما هم رفتیم خدمتشان. ایشان قیام کردند، منتها حبسش کردند، همانجا حبسش کردند، و بعد هم تبعیدش کردند. قدرت بود دیگر. در این صد سال هرچه قیام بوده است تقریباً از اینها بوده، تبریز هم خیابانی هم یکی از آقایان. بله، جنگل (2) هم بوده‌اند. آنها هم بوده‌اند، اما در اقلّیت بودند. عمده‌اش اینها بودند. پس اینکه می‌گویند که روحانیون درباری‌اند، یعنی برای دربار دارند کار می‌کنند، اینها کاری می‌کنند که مردم را خواب کنند و دربار بچاپندشان، این حرف صحیح نیست. باز در هر شهری از شهرها بروید، آن روحانی آن شهر اگر علناً نتواند مخالفت کند با اینها، مخالفت [پنهانی‌] می‌کرده است.
من نمی‌گویم صد درصدِ مُعمِّم درست است. ما معمَّمهایی داشتیم که از سازمان امنیتیها بدتر بودند! من روحانیون را می‌گویم. آنها به طور مطلق می‌گویند روحانیون اینطور هستند. و من عرض می‌کنم نه، مسئله این نیست. من نمی‌خواهم بگویم که هرکس عمّامه سرش گذاشت این روحانی است و هرکس عمّامه سرش گذاشت این مخالفت کرده. نه. خیلی از عمّامه به سرها هم موافقت کرده‌اند؛ زیاد هم موافقت کرده‌اند؛ اما [اینکه‌] روحانیون مطلقاً اینطور بودند صحیح نیست. این هم برای این بود که این قدرت