علامت است، يكى اسمى است كه از او نازلتر است ... تا برسد به اخيره موجودات، همه علامت هستند، همه ظهور هستند، ظهور اسم هستند؛ لكن مراتب دارند. در روايت است: نَحْنُ الأسماءُ الْحُسنى‌. (۱) اسم اعلا در مقام ظهور، پيغمبر اكرم است، ائمه اطهار است. آنهايى كه در مرتبه سير و در مرتبه حركت از نقص به كمال رسيده‌اند به آنجايى كه وارسته شده‌اند از همه طبيعتها، از همه چيز؛ مثل ما نيستند كه در چاه هستيم. ما هنوز حتّى راه نيفتاده‌ايم. اشخاصى هستند كه از اين چاه به راه افتاده‌اند، هجرت كرده‌اند: مَن يَخْرُجْ مِن بَيْتِهِ مُهَاجِراً إِلَى اللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ يُدْرِكْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّه. (۲) يك احتمال اين است كه اين هجرت، هجرت از خود به خدا باشد. «بيت» نفس خود انسان باشد، طايفه‌اى هستند كه خارج شدند، هجرت كردند از «بيت» شان، از اين بيت ظلمانى، از اين نفسانيت: مُهَاجِرًا إِلَى اللَّهِ وَ رَسُولِهِ؛ تا رسيدند به آنجايى كه «أدْرَكَهُ الْمَوْتُ»؛ به مرتبه‌اى رسيدند كه ديگر از خود چيزى نيستند، «موت مطلق»، و اجرشان هم عَلَى اللَّه است؛ اجر ديگرى [در كار نيست‌]، ديگر بهشت مطرح نيست، ديگر تنعمات مطرح نيست، فقط اللَّه است. آنكه از «بيت نفسانيتش» خارج شد، حركت كرد و مهاجرت كرد الى اللَّه و الى رسول اللَّه- كه آن هم الى اللَّه است- ثُمَّ يُدْرِكْهُ الْمَوْتُ و پس از اين هجرت، به مرتبه‌اى رسيد كه «أدْرَكَهُ الْمَوْتُ» ديگر از خودش هيچ نيست، هر چه هست از اوست؛ [اگر] اين را مشاهده كرد در اين هجرت، اجرش هم عَلَى اللَّه است.
يك طايفه‌اى هستند كه اين طورند كه هجرت كرده‌اند و به منتها هم‌

(۱)- ص ۱۷، پاورقى ۴.
(۲)- هر كه هجرت كنان به سوى خدا و پيغمبر او از خانه خويش درآيد، آن گاه مرگ او فرا رسد پاداش و اجر وى بر خداست (نساء/۱۰۰).