در بيان اجمالى از تفسير سوره مباركه «حمد»، و در آن شمه‌اى از آداب تحميد و قرائت است‌
بدان كه علما را اختلاف است در متعلق «باء» در بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم؛ و هر كس به حسب مشرب خود از علم و عرفان براى آن متعلَّقى ذكر نموده؛ چنانچه علماى ادب از ماده «ابتداء» يا «استعانت» مثلًا اشتقاقى نموده و تقدير گرفته‌اند؛ و اينكه در بعض روايات نيز وارد است كه بسم اللَّه أىْ، أستَعينُ، (۱) يا بر وفق مذاق عامّه است، چنانچه در روايات بسيار شايع است و اختلاف احاديث بسيارى به همين معنى محمول است و لهذا در همين باب نيز در بسم اللَّه حضرت رضا -عليه السلام- فرموده: أىْ، أسِمُ [على‌] نَفْسى سِمَةً مِنْ سِماتِ اللَّه. (۲) و يا آنكه مقصود از «استعانت» لطيفتر از آن است كه عامّه ادراك مى‌كنند كه در آن سرّ توحيد به نحو ادقّ است.
و بعض اهل معرفت آن را متعلّق به «ظَهَرَ» گرفته و گفته: أىْ، ظَهَرَ الْوُجُودُ بِبِسْمِ اللَّه. (۳) و اين به حسب مسلك اهل معرفت و اصحاب سلوك‌

(۱)- معانى الاخبار؛ «باب معنى اللَّه عزّ و جلّ»، ح ۲؛ التوحيد؛ باب ۳۱، ص ۲۳۱، ح ۵.
(۲)- ص ۶-۷، پاورقى ۲.
(۳)- ص ۳، پاورقى ۱.