آثار دين ظاهر گردد و حقايق دينيّه از پرده بيرون افتد، از اين جهت آن روز را «روز دين» بايد گفت؛ چنانچه امروز «روز دنيا» است، زيرا كه روز ظهور آثار دنياست و صورت حقيقيّه دين، ظاهر نيست و اين شبيه قول خداى تعالى است كه مى‌فرمايد: وَ ذَكِّرْهُم بِأَيَّامِ اللَّهِ؛ (۱) و آن ايّامى است كه حق تعالى به قهر و سلطنت با قومى رفتار كند؛ و روز قيامت هم «يوم اللَّه» است و هم «يوم الدّين» است؛ زيرا كه روز ظهور سلطنت الهيّه و روز بروز حقيقت دين خداست.
قوله تعالى: إيّاكَ نَعْبُدُ وَ إيّاكَ نَسْتَعين؛ بدان اى عزيز كه چون بنده سالك در طريق معرفت، تمام محامد و مدايح را مختص به ذات مقدّس حق دانست و قبض و بسط وجود را از او دانست و ازمّه امور را در اول و آخر و مبدأ و منتهى به يد مالكيّت او دانست و توحيد ذات و افعال در قلبش تجلّى نمود، حصر عبادت و استعانت را به حق كند و جميع دار تحقّق را طوعاً و كرهاً خاضع ذات مقدّس بيند و در دار تحقّق قادرى نبيند تا اعانت را به او نسبت دهد؛ و اينكه بعضى از اهل ظاهر گفته‌اند حصر عبادت حقيقى است و حصر استعانت حقيقى نيست- زيرا كه استعانت به غير حق نيز مى‌شود؛ و در قرآن شريف نيز فرمايد: تَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوَى‌؛ (۲) و مى‌فرمايد: اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ و الصَّلَوةِ؛ (۳) و نيز معلوم است بالضّرورة كه سيره نبىّ اكرم و ائمّه هدى -عليهم السلام- و اصحاب آنها و مسلمين بر استعانت از غير حق بوده، در غالب امور مباحه، مثل استعانت به دابّه و خادم و زوجه و رفيق و رسول و اجير و غير ذلك- كلامى است با اسلوب‌

(۱)- روزهاى خدا را به يادشان آور (ابراهيم/۵).
(۲)- در نيكوكارى و تقوا به يكديگر يارى رسانيد (مائده/۲).
(۳)- از صبر و نماز يارى جوييد (بقره/۴۵).