صفحه 92
كتابهايش، عبد الرزاق كاشانى (۱) در تأويلات، ملا سلطانعلى (۲) در تفسير، اينهايى كه طريقه‌شان، طريقه معارف بوده است، بعضى‌شان در آن فنى كه داشته‌اند خوب نوشته‌اند؛ لكن قرآن عبارت از آن نيست كه آنها نوشته‌اند. آن، بعضى از اوراق قرآن و پرده‌هاى قرآن است. يا مثلًا طنطاوى (۳) و امثال او، و همين طور قطب (۴) هم، به يك ترتيب ديگرى تفسير كرده‌اند كه باز هم غير تفسير قرآن است به همه معانى؛ آن هم يك پرده‌اى است؛ و بسيارى از مفسّرين كه از اين دو طايفه نبودند تفاسيرى دارند، مثل مجمع البيان (۵) ما، كه تفسير خوبى است و جامع بين اقوال عامه و خاصّه است؛ و ساير تفسيرهايى كه نوشته شده است، اينها هم همين طور. قرآن‌

(۱)- ملّا عبد الرزّاق بن جمال (جلال) الدين كاشانى، مكنّى به «ابو الغنائم» و ملقّب به «كمال الدّين» از مشاهير عارفان قرن هشتم هجرى است. مطالب تفسيرى وى را در اثر او به نام تأويل الآيات يا تأويلات القرآن مى‌توان يافت.
(۲)- سلطان محمد بن حيدر الجنابذى الخراسانى، مشهور به «سلطان على شاه» از عارفان و صوفيان قرن ۱۴ هجرى است. تفسير وى به نام بيان السعادة فى مقامات العبادة پر از مطالب رمزى همراه مباحث فلسفى مى‌باشد. اين اثر وى در چهار مجلّد در سال ۱۳۴۴ ه. ش. در چاپخانه دانشگاه تهران به چاپ رسيده است.
(۳)- طنطاوى بن جوهرى مصرى (۱۲۸۷-۱۳۵۸ ق.) از دانشمندان مصر و اساتيد دار العلوم قاهره بوده است. تفسير وى به نام الجواهر فى تفسير القرآن الكريم مى‌باشد. وى در تفسيرش به بيان احكام مورد نياز مسلمانان و اخلاق پرداخته است؛ ولى مهمترين ويژگى اين تفسير، مباحث علمى آن است كه حدود ۷۵۰ آيه از قرآن را با مطالب علوم طبيعى تطبيق كرده است.
(۴)- سيد بن قطب بن ابراهيم، متفكّر اسلامى مصرى در قرن ۱۴ هجرى، نويسنده و مدرّس عربى در مصر مى‌باشد. وى عضو گروه «اخوان المسلمين» بوده و رياست روزنامه آن را به عهده داشته است. سيد قطب توسط حكومت جمال عبد الناصر، دستگير و زندانى، و سپس اعدام گرديد. آثار متعددى در زمينه قرآن دارد؛ مانند التصوير الفنّى فى القرآن، مشاهد القيامة فى القرآن و تفسير فى ظلال القرآن كه در آن بيشتر به مباحث اجتماعى پرداخته است.
(۵)- مجمع البيان فى تفسير القرآن؛ تأليف ابو على فضل بن حسن بن فضل طبرسى (۴۷۲-۵۷۸ يا ۵۵۱) مفسّر و فقيه بزرگ شيعه در قرن ششم هجرى است. وى در تفسير گرانقدر خود به بحثهاى ادبى و قرائات و نقل اقوال مفسّرين و بيان مراد آيات قرآن پرداخته است.
صحیفه امام خمینی
Rouhollah Website is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License. <Rouhollah Website/>