يك كتابى نيست كه بتوانيم -ما يا كس ديگرى- يك تفسير جامعى آن طور كه [سزاوار است بر آن‌] بنويسد. علوم قرآن، يك علوم ديگرى است ماوراى آنچه ما مى‌فهميم. ما يك صورتى، يك پرده‌اى از پرده‌هاى كتاب خدا را مى‌فهميم، و باقى‌اش محتاج به تفسير اهل عصمت است، كه معلَّم به تعليمات رسول اللَّه بوده‌اند.
در اين اواخر هم يك اشخاصى پيدا شده‌اند كه اصلًا اهل تفسير نيستند، اينها خواسته‌اند مقاصدى [را] كه خودشان دارند به قرآن و به سنت نسبت بدهند. حتى يك طايفه‌اى از چپيها و كمونيستها هم به قرآن تمسّك مى‌كنند، براى همان مقصدى كه دارند اينها اصلًا به تفسير كار ندارند، به قرآن هم كار ندارند، اينها مقصد خودشان را مى‌خواهند به خورد جوانهاى ما بدهند، به اسم اينكه اين اسلام است.
و لهذا آنچه من عرض مى‌كنم اين است كه اشخاصى كه رشد علمى زياد پيدا نكرده‌اند، جوانهايى كه در اين مسائل و در مسائل اسلامى وارد نيستند، كسانى كه اطلاع از اسلام ندارند، نبايد اينها در تفسير قرآن وارد بشوند و اگر روى مقاصدى آنها وارد شدند، نبايد جوانهاى ما به آن تفاسير اعتنا كنند؛ و از چيزهايى كه ممنوع است در اسلام «تفسير به رأى» است (۱) كه هر كسى آراى خودش را تطبيق كند بر آياتى از قرآن، و قرآن را به آن رأى خودش تفسير و تأويل كند و يك كسى مثلًا اهل معانى روحيه است، هر چه از قرآن [به‌] دستش مى‌آيد تأويل كند و برگرداند به آن چيزى كه رأى اوست؛ ما بايد از همه اين جهات احتراز كنيم؛ و لهذا دست ما در باب قرآن بسته است. ميدان چنان باز نيست كه انسان هر چه به‌

(۱)- عن النبى (ص): مَنْ فَسَّرَ الْقرآنَ بِرَأْيِهِ فَلْيُتَبَوَّأْ مَقْعَدُهُ مِنَ النّارِ؛ هر كس قرآن را به رأى خود تفسير كند، جايگاه او در آتش است؛ تفسير صافى؛ ج ۱: المقدمة الخامسة؛ ص ۳۵.