موعظه خدا به همه ملتها
قُلْ إِنَّمَا أَعِظُکُمْ بِوَاحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَی و فُرَادَی (2) خداوند تعالی می‌فرماید که به مردم ابلاغ کن که من شما را به یک چیز دعوت می‌کنم، موعظه به یک چیز. واعظ خدا؛ واسطه رسول اکرم؛ و ملت - همه ملتها، همه مخلوق - طرف موعظه که قهراً ماها هم هستیم. و آن یک موعظه که خدای تبارک و تعالی می‌فرماید بگو من یک موعظه دارم، این یک موعظه باید سرآمد تمام موعظه‌هایی باشد که خدای تبارک و تعالی فرموده است و انبیاء و اولیاء و همین طور هم هست، این یک موعظه این است که أَنْ تَقُومُوا للَّهِ قیام کنید و نهضت کنید برای خدا. اهل معرفت - شما طلبه هستید، باید با زبان طلبگی هم به شما عرض کنم - اهل معرفت می‌گویند که اول منزل سلوک، «یَقظه (3)» است؛ یعنی «بیداری.» و به همین آیه تمسک می‌کند خواجه عبدالله انصاری از منازل السائرین (4) - که منازل اهل سلوک را ذکر می‌کند - اول منزل را منزل «یَقظه»، منزل بیداری ذکر می‌کند. و این آیه شریفه را هم شاهد می‌آورد که خدا فرموده است أَنْ تَقُومُوا للَّهِ. ایشان تعبیرش این است که یعنی بیدار بشوید، بیدار شدن هم یک قسم از «قیام» است. و تمام نهضتهایی که در عالم