آخرت دارد. عوالمی که هیچ کس نمی‌تواند اطلاع پیدا کند الّا به وحی. همه چیز است قرآن. اسلام همه چیز است. این مثل رژیمهای حکومتی نیست. حکومت دارد. لکن رژیم، یک رژیم حکومتی نیست مثل حکومت مثلاً کارتری یا محمدرضایی. اسلام وقتی هم که جنگ می‌کرده، جنگ کردنش مثل جنگ کردنهای کشورگشاها نبوده است که بخواهد یک کشوری را بگیرد. اسلام می‌خواسته آدم درست کند. آدمهایی که گرفتار بودند زیر چنگال مشرکین. زیر چنگال ابرقدرتها. اسلام و همه مکتبهای توحیدی آمدند که این مردم را از این قید رها کنند آزاد کنند از این قیدهایی که به قلوب اینها آنها انداختند و همه چیز آنها را تحت قید و اسارت قرار دادند. اسلام برای آزادی از اسارت آمده. نه فقط اسارت مادی که نفت ما را ببرند. پیش اسلام، نفت مطرح نیست. باید حفظ بشود، اما مقصد اسلام نفت نیست. مقصد اسلام خانه نیست. مقصد بالاتر دارد و همه چیز در آن هست. یعنی اسلام همانطوری که به جهات مادی این عالم و جهات حکومتی این عالم، قضای این عالم توجه دارد، به جهات معنوی هم توجه دارد. و توجه به جهات معنوی بالاتر از توجه به جهات مادی است. اسلام همه چیز است. یعنی آمده است اسلام و همه مکتبهای توحیدی آمده‌اند که این انسانی که یک موجود مادی است، ابتدائاً مثل سایر موجودات مادی، یعنی بعد از اینکه یک مراحلی سیر کرده حالا شده است یک موجود مادی دارای چشم و گوش و حواس و خواص، سایر حیوانات هم همین را دارند.
مکتبهای الهی آمدند که این موجودی که قابل این است که همه چیز بشود، انسان یک نسخه کوچکی هست از همه عالم. یعنی جثه کوچک، یک نسخه‌ای از همه عالم هست.
یعنی انسان در آن همه چیزهایی که در همه چیز هست، هست. تمام عوالم غیب و شهود در انسان هست. منتها یک مقداریش بالفعل است. یک مقداریش بالقوه است. انبیا آمدند که دست این انسان را بگیرند از این چاه بیرون ببرندش. دست انسان را بگیرند از این ظلمتها بیرون ببرند و به نور برسانند. الله وَلِیُّ الَّذینَ آمَنْوا یُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ الَی النُّورْ (1)