تلاش استعمار برای برداشتن دو سد اسلام و روحانیت
در این ممالک [شرقی‌] از حیث ثروتهایی که این مملکتها دارد و نفع این قشر ... که در دنیا مطرح است و سایر معادنی که این ممالک شرقی دارد، مثل ... این اطلاعات در روزنامه گروه‌هایی که در اینجا زندگی می‌کنند، چطور ممکن است او را آرام کنند؟ چطور ممکن است او را عقب بیندازند در اموری که حیاتی است؟ اینها اطلاعات زیاد در آن ذکر کرده‌اند و منتهی به این شده‌اند که یک قوه بسیار بزرگ در قبالشان هست که می‌تواند آن قوه جلوگیری [کند] از منافعشان که در نظر دارند، چه منافع مادی، چه معنوی باشد. و به این ترتیب این جمعیتها شاید برای اینکه آنها برای اینها باشند تا بتوانند استفاده‌هایی که می‌خواهند بکنند، بکنند و منتهی به این شده است که در این ممالک اسلامی، اسلام است این قوه بزرگ و سد بزرگی که در مقابل استعمار ممکن است بایستد و منافع آنها را به خطر بیندازد؛ و بعد از اصل ماهیت اسلام، آنهایی که مبلغین اسلام هستند - که عبارت از روحانیون باشند - این دو قوه را اینها تشخیص دادند به اینکه اگر اسلام به این معنایی که دارد و روحانیون اسلام به این معنایی که باید باشند، این دو قوه سرِکار باشد، مجال نمی‌دهند به مُسْتَعْمِرین و اجانب که استفاده‌هایی که می‌خواهند بکنند، و این نظری که دارند، عبارت از این است که این ممالک را عقب نگه دارند و منافعشان را از این ممالک ببرند و تحمیل کنند آن عمالی که دارند. این دو قوه در نظر آنها دو قوه فکوری است که باید اینها شکسته بشود. این دو قوه از دست شرق گرفته بشود تا اینها راحت کارهایشان را انجام بدهند.