سؤال: [خصایص جنبش مردم ایران را علیه شاه چه می‌دانید؟]
جواب: اولین و مهمترین خصیصه این نهضت، اینکه اسلامی است و با شعارها و اهداف اسلامی‌ای که مبین خواسته‌های مستضعفین است همراه است. دومین خصیصه آن این است که نهضتی است بدون هیچ گونه وابستگی به خارج. اصولاً نهضت ما نهضتی است مردمی و همه اقشار تحت ستم را دربرگرفته است. امروز هیچ کس جز شاه و طرفداران او مخالف نهضت و قیام اسلامی نیستند. یکی دیگر از خصایص این نهضت این است که خواستار تغییراتی اساسی در همه ابعاد جامعه ایرانی است که عبارت است از سقوط شاه، برچیده شدن نظام شاهنشاهی و استقرار حکومت اسلامی.
- [آیا دلایل تبعید خودتان را می‌توانید تشریح کنید؟]
- پانزده سال قبل که شاه قصد داشت، به دستور امریکا، لایحه مصونیت مستشاران امریکایی (1) را به تصویب مجلسیْن برساند، من این خیانت شاه را نسبت به ملت ایران در طی یک سخنرانی و صدور یک اعلامیه، محکوم نمودم و ملت ایران را از این سیاست استعماری امریکا مطلع ساختم، که پس از چند روز مرا از ایران، پس از آنکه شبانه به منزلم در قم حمله کردند، دستگیر و سپس به ترکیه تبعید نمودند. و در آنجا هم دولت ترکیه تحت فشار افکار عمومی از دولت ایران خواست که محل تبعید مرا کشوری غیر از ترکیه قرار دهد، که سرانجام به عراق تبعید شدم. و در آنجا پس از حدود پانزده سال، دولت عراق تحت فشار شاه، مخالفت خود را با فعالیتهای اسلامی من علیه رژیم سلطنتی‌

و شاهنشاهی ابراز کرد. و از این جهت تصمیم گرفتم که به کویت که یک کشور اسلامی است بروم تا در آنجا، در مورد محل اقامتم، تصمیم بگیرم، و با داشتن ویزای آن کشور، دولت کویت از ورود من به آن کشور جلوگیری نمود و به ناچار به فرانسه آمدم و اقامت من در اینجا نیز موقتی است.
- [به چه دلیل شما مخالف سلطنت مشروطه و شاه هستید؟]
- مخالف باقی ماندن شخص شاه در مقام سلطنت هستم، به دلیل اینکه اولاً سرکار آمدن او و پدرش به وسیله کودتا و با زور سرنیزه بوده است، و خود شاه نیز اعتراف کرده که متفقین در ایران صلاح دیدند که من بر سر کار باشم. یعنی اراده ملت، نقشی درروی کار آمدن شاه نداشته است. بنابراین سلطنت وی از اساس، غیرقانونی است و از مشروعیت برخوردار نیست. و دیگر اینکه شاه در تمام دوران سلطنتش، مستمراً قوانین اسلام را نقض کرده و حقوق کل جامعه ایرانی را پایمال نموده است. و در حال حاضر نیز اکثریت قاطع ملت ایران علیه او بپاخاسته است و خواسته آنان این است که شاه باید کنار برود، و دهها دلیل دیگر که من کراراً در اعلامیه‌ها و سخنرانیهای خود تذکر و توضیح داده‌ام. و اما من مخالف اصل سلطنت و رژیم شاهنشاهی ایران هستم، به دلیل اینکه اساساً سلطنت نوع حکومتی است که متکی به آرای ملت نیست، بلکه شخصی به زور سرنیزه بر سر کار می‌آید و سپس با همین سرنیزه، مقام زمامداری را در خاندان خود به صورت یک حق قانونی بر مبنای توارث، بر مردم تحمیل می‌کند. طبیعی است زمامداری که با سرنیزه یا توارث‌روی کار آمده و متکی به آرای ملت نیست، هرگز خود را موظف به وضع و یا اجرای قوانینی که به نفع مردم باشد، نمی‌داند. طومار سلطنت در طول تاریخ چیزی غیر از این نبوده است.
- [شما امریکا را به دلیل نقشی که در ایران از لحاظ اعمال اخیر آنها و همچنین به دلیل عملیاتشان، از زمان برکناری مصدق تاکنون بازی می‌کند، متهم می‌کنید. دلیل این کار را بیان کنید.]
- سالیان دراز است که امریکا برخلاف همه موازین بین المللی و انسانی در امور داخلی کشور ایران، دخالت مستقیم دارد. به طوری که امروز می‌بینیم وقتی شاه در پرتگاه سقوط

قرار گرفته و ملت ایران برای به دست گرفتن سرنوشت خود بپاخاسته است، مستقیماً رئیس جمهوری امریکا و نیز بعضی از سایر مقامات عالیرتبه امریکایی رسماً دخالت می‌کنند و علی‌ رغم اراده قاطع ملت ایران، اعلام می‌کنند که «ما از شاه حمایت می‌کنیم و باید حمایت بکنیم چون بهترین دوست و حافظ منافع ما در منطقه است».
در سالیان دراز می‌بینیم که اکثر و بلکه تمامی سیاستهای شاه در زمینه‌های مختلف، در جهت تأمین هرچه بیشتر منافع امریکا و همدستان امریکا بوده است. کشاورزی ایران را به نفع امریکا نابود کرده است. مخازن زیرزمینی و مخصوصاً نفت را به غارت امریکا داده است و ایران را با پول نفت انبار اسلحه ساخت امریکا و همدستانش قرار داده است که گذشته از اینکه این سلاحها، به هیچ کاری جز کشتن فرزندان ملت در شهرها و دهات نمی‌خورد، بیش از چهل هزار مستشار نظامی امریکایی را بر ما تحمیل کرده است، که علاوه بر اینکه در هر سال بابت حقوق آنان، هزینه کمرشکنی بر ما تحمیل می‌شود، اصولاً همین مستشاران زیر نظر سفارت امریکا، تمامی اوضاع کشور را برای حفظ منافع امریکا کنترل می‌کنند و قدرت هرگونه آزادی عمل را از ارتش ایران سلب کرده‌اند. و ارتش را علی‌ رغم خواست آنان در جهت حفظ شاه بسیج نموده‌اند. امریکا به دست شاه، ایران را به یک پایگاه نظامی در برابر ابرقدرتهای رقیب خود درآورده است. شاه با زور سرنیزه، حق کارگران و زحمتکشان شریف و محروم ایران را بر باد داده است. سرمایه داران امریکایی، ایران را بهترین نقطه برای استثمار می‌دانند و سرمایه‌های خود را به اشکال مختلف به ایران سرازیر کرده‌اند. و باید بگویم که ابعاد دخالت امریکا در ایران به قدری وسیع است که در این فرصت امکان شمردن آنها نیست.
- [راه حلهایی که شما برای حل سیاسی بحران کنونی و آینده در ایران پیشنهاد می‌کنید کدامند؟]
- ما همیشه گفته ایم که، اولین شرط حل بحران کنونی در ایران برکناری شاه است و دیگر اینکه امریکا و نیز سایر دولتهای بیگانه باید از دخالت در امور داخلی ما خودداری کنند. و بارها گفته‌ام که با بودن شاه هیچ راه حلی وجود ندارد.
- [آیا جریانهای فکری دیگری بجز آنچه شما دارید، می‌توانند در پیشبرد این مبارزه شرکت داشته‌

باشند؟]
- در ایران آنچه به صورت یک جریان فکری وجود دارد همان آرمانها و خواسته‌های اصیل اسلامی است. اگر مردم ایران خواستار برچیده شدن رژیم سلطنتی هستند و یا خواستار برقراری حکومت اسلامی و یا قطع سلطه اجانب از کشور اسلامی و یا مجازات همه آنها که به ثروتهای ملت تجاوز کرده‌اند و یا نظایر آنها، همه و همه از اصول و مبانی مترقی اسلامی ناشی می‌شود. و تمامی شعارها در تظاهرات شهرها و دهات ایران شاهد این واقعیت است، و آنچه را جز اسلام و آرمانهای اسلامی و نهضت اسلامی است، مطالبی است که نمی‌شود آن را یک جریان نامید، زیرا در میان مردم این مطالب هیچ گونه کاربردی ندارد.
- [آیا جبهه ملی را با کلیه اجزای متشکله‌اش حفظ خواهید کرد؟]
- هر فرد یا گروه و دسته‌ای که بتواند خود را با خواسته‌های نهضت اسلامی موجود در ایران که عموم ملت در آن شرکت دارند هماهنگ سازد، می‌تواند در ادامه کار، وظیفه خود را انجام دهد. در غیر این صورت، در میان مردم جایی ندارد و ملت ایران هوشیارانه این مسائل را تعقیب می‌کنند.
- [آیا در نظر دارید به منظور تسریع سرنگونی شاه، حرکتهای اعتصابی را بخصوص در صنعت نفت توسعه دهید؟]
- من از عموم کارکنان و کارمندان مؤسسات و شرکتهای دولتی و خصوصی و مخصوصاً شرکت نفت خواسته‌ام که هرچه وسیعتر به اعتصابات خود ادامه دهند.
- [چه اقداماتی علیه شرکتهای چند ملیتی که در ایران در اوج قدرت هستند و مخصوصاً شرکتهای نفتی، معمول خواهید داشت؟]
- یکی از وظایف دولت آینده این است که به تجاوزهای این یاغیان بین المللی که برای منافع نامشروع خود، ملتها را به خاک و خون می‌کشند، در ایران پایان دهد و این شرکتها در ایران با توافق دولتهای غیر قانونی سرمایه گذاری کرده‌اند، از این جهت نیز حق ادامه کار ندارند.

- [روابط ایران و فرانسه پس از برکناری شاه چگونه خواهد بود؟]
- فرانسه و یا هر کشور دیگر که به آزادی و استقلال ما احترام بگذارد و در صدد تجاوز به منافع ملت ما و غارت مخازن نباشد، ما بر اساس حفظ آرمانها و مصالح و منافع خودمان با آنان بر مبنای احترام متقابل رفتار خواهیم کرد.
- [نظرتان راجع به قرارداد «کمپ دیوید» (1) چیست؟ و حل مسئله فلسطین را چگونه می‌بینید؟]
- «کمپ دیوید» چیزی جز یک فریب و بازی سیاسی، برای ادامه تجاوز اسرائیل به مسلمین نیست. من بیش از پانزده سال است که در اعلامیه‌ها و سخنرانیهای خود اسرائیل را محکوم کرده و از ملت فلسطین و سرزمین آنان دفاع کرده‌ام. اسرائیل غاصب است و هرچه زودتر باید فلسطین را ترک کند. و تنها راه حل این است که برادران فلسطینی هرچه زودتر این ماده فساد را نابود گردانند و ریشه استعمار را در منطقه قطع کنند، تا آرامش به منطقه بازگردد.