هر چه درس بخوانید و به اسم «ربّک» نباشد، از صراط مستقیم دورید. و هر چه زیادتر درس بخوانید دورتر می‌شوید. اگر اعلَمِ مَن فی الأرض بشوید و به اسم ربّک نباشد، ابعَدِ از خدای تبارک و تعالی هستید! از صراط مستقیم بعیدتر می‌شوید. یا صراط مستقیم است، که یک سرش جسر جهنم، یک طرفش طبیعت است؛ یک طرفش بهشت است. آخر مرتبه بهشت «لقاء الله» است. آنجایی است که غیر انسان هیچ کس راه ندارد؛ فقط انسان راه دارد. و ما همه الآن در جسر جهنم واقع شدیم. «طبیعت» متن جهنم است. در آن عالم ظهور که می‌کند، طبیعت جهنم است. الآن ما در متن جهنم داریم حرکت می‌کنیم. اگر این راه را طی کردیم، آن روز که جسر جهنم ظاهر می‌شود، در این چشمهای مردم در آن عالم ظاهر می‌شود، آنکه این راه را طی کرده است از آن جسر عبور می‌کند؛ آنکه این راه را طی نکرده است در جهنم واقع می‌شود؛ می‌افتد از راه. کج است دیگر. یک راه مستقیم، که اوصافش هم که گفتند و شنیدید و دقیقتر از موست، راه باریک است و تاریک است، و نور «هدایت» می‌خواهد: إهدنا الصراط المستقیم. خداوند هدایت کند ما را.
نورانیت و ظلمانیت علم
شما آقایان، که در راه اسلام و علم قدم برمی‌‌دارید و متلبس به لباس اسلام و لباس انبیا شده اید و متلبس به لباس روحانیت شده اید، گمان نکنید که درس خواندن بدون اینکه قرائت به اسم رب باشد برایتان فایده دارد. گاهی ضرر دارد. گاهی علم غرور می‌آورد. گاهی علم انسان را پرت می‌کند از «صراط مستقیم». اینهایی که دین ساز بودند اکثراً اهل علم بودند. اینهایی که دعوت برخلاف واقع کردند اکثراً از اهل علم هستند. چون علم قرائت به اسم رب نبوده است. انحراف داشته است از اول. این راه انحرافی هر چه پیش رفت، بیشتر انحراف حاصل می‌شود؛ دورتر می‌شود از انسانیت. چه بسا یک نفر آدم فیلسوفِ اعظم است، به حسب نظر مردم، فقیه اکرم است به حسب نظر مردم، همه چیز می‌داند، انبار معلومات است، لکن چون قرائت به اسم رب نبوده است، از صراط مستقیم دورتر شده است. و از همه دورتر. هر چه انبار زیادتر وِزرش زیادتر. هر چه انبار بزرگتر