مى‌كنيم داريم اين را تعريف مى‌كنيم، لكن پرده وقتى برداشته مى‌شود، مى‌بينيم نه، همه تعريفها مال اوست، براى اين جلوه اوست كه شما از او تعريف مى‌كنيد.
اللَّهُ نُورُ السَّموتِ وَ الْأَرْضِ، هر خوبى هست از اوست، تمام كمالات از اوست، از اوست، يعنى اينكه همان جلوه است.
با يك جلوه‌اى همه عالم، موجود شده، و ما گمان مى‌كنيم كه خودمان داريم عمل مى‌كنيم؛ وَ مَا رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَ لكِنَّ اللَّهَ رَمَى‌. (۱) «رَمَيْتَ وَ مَا رَمَيْتَ» از باب اينكه جلوه است رَمْىْ هم [مستند] به آن جلوه است، لكن إنَّ اللَّهَ رَمَى آنهايى كه با تو بيعت كردند، با خدا بيعت كردند. (۲) اين دست هم جلوه خداست، منتها ما محجوب هستيم و نمى‌دانيم قصد چيست؛ و همه محجوب هستيم الّا آن كسى كه به تعليم خدا معلَّم است، و آن كسانى كه به تعليم او معلَّم هستند.
روى اين [مبنا] كه عرض مى‌كنم مى‌شود احتمال داد كه اين بسم اللَّه، متعلق به «الحمد» باشد، يعنى به اسم خدا همه حمدها، همه ثناها مال اوست. جلوه خداست؛ جلوه خداست كه همه ثناها را به خودش جذب مى‌كند و هيچ ثنايى به غير واقع نمى‌شود، نمى‌توانيد شما غير را ثنا بكنيد؛ هر چه بخواهيد غير را ثنا بكنيد، ثنا به او واقع مى‌شود. هر چه خودتان خيال كنيد غير است، [اوست‌] نمى‌دانيد شما. هر چه به خود فشار بياوريد كه نه، مى‌خواهم از غير خدا يك حرفى بزنم، غير خدا حرفى نيست در كار؛ هر چه بگوييد از اوست. نقايص از او نيست. چيزهايى كه وجود پيدا مى‌كنند يك جهت وجودى دارند، يك جهت نقص دارند؛ جهت وجودى‌

(۱)- [اى رسول‏] چون تو تير افكندى، نه تو، بلكه خدا تير افكند (انفال/۱۷).
(۲)- إِنَّ الَّذِينَ يُبَايِعُونَكَ إِنَّمَا يُبَايِعُونَ اللَّه (فتح/۱۰).