هم نفاق است كه اظهار بكند من يك آدم كذا و كذا هستم، و خلافش باشد؛ اين هم نفاق است، اينها هم از منافقينند، منتها يكى آن مرتبه است، يكى هم اين مرتبه است.
بالاخره بايد از اين دنيا رفت و گفته نشود كه اينها دعوت به آن طرف مى‌كنند و اينجا نه! انبيا در عين حالى كه همه دعوتهايشان براى آنجا بود، اينجا عدالت را رواج مى‌دادند. پيغمبر اكرم در عين حالى كه يك موجود الهى بود، به او نسبت مى‌دهند كه فرمود: لَيُغانُ عَلى‌ قَلْبى وَ إنّى لَأسْتَغْفِرُ اللَّهَ فى كُلِّ يَوْمٍ سَبْعينَ مَرَّةٍ. (۱) همين معاشرت كردن با اشخاصى كه ناباب بودند، موجب كدورت مى‌شود. يك كسى كه دائم الحضور بايد باشد پيش محبوبش، اگر يك نفر كه خيلى آدم صحيح و خوبى است، پيش او برود و مثلًا بخواهد مسأله بپرسد، لكن اين بازمى‌دارد او را به همين مقدار، از آن مرتبه‌اى كه مى‌خواهد باشد. در عين حال كه اين هم حضور است، اين آدمى كه با او صحبت مى‌كند در نظر او از مظاهر است؛ لكن از آن مرتبه‌اى كه او مى‌خواهد دائم الحضور باشد در آن مرتبه، بازش مى‌دارد. لَيُغانُ عَلى‌ قَلْبى وَ إنّى لَأسْتَغْفِرُ اللَّهَ في كُلِّ يَوْمٍ سَبْعينَ مَرَّةٍ، يك چنين چيزى از پيغمبر نقل شده است، كه اشتغال به اين طور مسائل، حجاب است براى ما؛ و ما بايد از اين حجاب بيرون بياييم. لا اقل اين مقدار كه نمايش مى‌دهيم باشيم؛ نه غير آنكه نمايش مى‌دهيم باشيم. اگر در جبهه‌مان آثار سجود هست، كه للَّه داريم كار مى‌كنيم، در نماز ريا نكنيم ديگر. اگر خيلى خودمان را مقدس جلوه مى‌دهيم، ربا نخوريم، كلاه نگذاريم سر ديگران‌

(۱)- گاه دلم را كدورتى مى‌پوشاند و من براستى هر روز هفتاد بار از خداوند درخواست آمرزش مى‌كنم؛ مستدرك الوسائل؛ ج ۵: كتاب الصلاة؛ «ابواب الذكر»، باب ۲۲، ص ۳۲۰، ح ۲.