است. و گمان ندارم کسی در تمام ایران پیدا بشود که یک همچو اعلامی بکند.
فرضیه عدم آگاهی شاه از مسائل کشور!
و یا این است که می‌گوید که نه، این کارها را نکردند اینها و اینها را کسان دیگر کردند. چنانچه بعضی همچو چیزی گفته‌اند که اعلیحضرت بی‌اطلاع بودند از این مسائل! اصلاً هر چه گذشته بر این مملکت و هر چه ظلم شده است و هر چه خیانت شده، دیگران کردند و شاه اصلاً اطلاع از این مسائل ندارد! همه افراد ایران اطلاع دارند الّا شاه! شاه توی این جمعیت نبوده است؟! در بین این مردم نبوده؟! ایشان که در فرمایشات خودشان همیشه می‌گویند که همه کارها به دست من انجام می‌گیرد؛ و دیگران هم همین طور می‌گویند که هر چه عمل می‌شود به دست شاه است. در قضیه مدرسه فیضیه که ریختند و مدرسه فیضیه را آن کارها کردند، ما آن وقت می‌دیدیم که [به‌] هرکس- هرکس- مراجعه می‌شد می‌گفت که اعلیحضرت فرموده است، چاره‌ای نیست. ما آن روز در یکی از اعلامیه‌ها (1) همین مطلب را نوشتیم که به هر جا مراجعه می‌شود می‌گویند که اعلیحضرت فرموده‌اند؛ اعلیحضرت فرموده‌اند که بروید مدرسه فیضیه را بریزید تویش، چه بکنید. و راست هم می‌گفتند. کسان دیگر یک همچو کارها را اجازه نمی‌داد. نمی‌توانستند بدهند بدون اطلاع شاه. شاه که تمام نظام ایران در تحت رهبری ایشان هست، ایشان هم خودشان قبول دارند این را، و در نظام نمی‌شود حکم قتل یک کسی را یا حکم غارت یک جایی را یا حکم قتل عام یک ناحیه‌ای را، یک رئیس شهربانی بدهد یا یک ارتشبد بدهد؛ هیچ کدام نمی‌توانند. همه اینها باید با امر خود شاه یا اجازه او، نهایت اجازه کنند و او اجازه بدهد.
همه این قراردادهایی که در مجلس واقع شده و مجلس نوشته و گذرانده و اینها همه، بگوییم که شاه اصلاً اطلاع نداشته؟! ایشان در حال غش بوده در این مدتی که سلطنت کرده است؟! خوب، اگر در حال غش نباشد، آدم بیدار باشد و شاه یک مملکتی هم‌